Twee plenaire lezingen

• Anthony Bateman – What’s new in MBT? MBT and trauma
• Patrick Luyten – Attachment trauma: Impact op interpersoonlijk functioneren

Workshops

• Anthony Bateman – MBT Trauma Focused
• Lidewij Gerits – Workshop:MBT-F en verwerken van trauma binnen het gezin
• Dawn Bales / Peter Bleumer / Saskia Knapen – Workshop: Lichaamsgericht mentaliseren bij trauma
• Liesbet Nijssens – Workshop: Onze clienten zijn ook ouders – impact van gehechtheidstrauma op de kinderen
• Nicole Muller – MBT-K bij kinderen met ontwikkelingstrauma – een casuspresentatie
• Meine Bosma-Bleeker – Workshop: Intimiteit en seksualiteit vanuit een mentaliserend perspectief

Plenaire lezing: ‘What’s new in MBT’ and ‘What’s new in MBT and trauma’

Door: Anthony Bateman
Taal: Engels

In deze lezing geeft Anthony Bateman een overzicht van de nieuwste ontwikkelingen binnen Mentalization-Based Treatment (MBT), met speciale aandacht voor de toepassing bij trauma. Centraal staat de introductie van de I/me/we-mode.

Daarnaast wordt ingegaan op hoe trauma geïntegreerd kan worden binnen het standaard MBT-kader. Bateman bespreekt hoe traumatische ervaringen niet alleen via specifieke TF-MBT modules behandeld kunnen worden, maar ook effectief kunnen worden aangepakt binnen de bredere MBT-structuur, mits zorgvuldig ingebed in de therapeutische relatie.

Een belangrijk deel van de lezing is gewijd aan recente onderzoeksbevindingen. Hierbij komt klinisch onderzoek aan bod, met implicaties voor de praktijk en voor de verdere ontwikkeling van MBT bij complexe trauma-gerelateerde problematiek.

Deelnemers krijgen inzicht in hoe MBT zich verder ontwikkelt, hoe nieuwe concepten zoals de I/me/we-mode kunnen bijdragen aan traumabehandeling, en hoe actuele onderzoeksresultaten richting geven aan toekomstig klinisch handelen.

Plenaire lezing: Attachment trauma: de neurobiologische effecten van vroegkinderlijk trauma en de impact op interpersoonlijk functioneren

Door: Patrick Luyten

Gehechtheidstrauma verwijst naar ervaringen van emotionele onveiligheid in de vroege kindertijd, vaak veroorzaakt door verwaarlozing of misbruik binnen de ouder-kindrelatie. Deze vroege ervaringen laten diepe sporen na in de ontwikkeling van het zelfgevoel en in het vermogen om zich veilig te verbinden met anderen. In het latere leven uit zich dit vaak in hardnekkige interpersoonlijke problemen en een kwetsbaarheid voor herhaling van traumapatronen in relaties. In deze lezing worden de re-enactment patronen toegelicht: een dynamisch proces waarin oude gevoelens en verwachtingen onbewust opnieuw worden opgeroepen en in het contact met anderen herhaald worden. Dit leidt vaak tot misverstanden, conflicten en gevoelens van afwijzing, waardoor de cirkel zich verder versterkt.

Daarnaast wordt stilgestaan bij de neurobiologische effecten van vroegkinderlijk trauma, zoals verstoringen in stressregulatie en het functioneren van de hersengebieden die nodig zijn om emoties en gedachten van zichzelf en anderen te begrijpen. Deze processen maken duidelijk waarom het vermogen tot mentaliseren onder druk komt te staan in stressvolle of intieme relaties. Deelnemers krijgen praktische handvatten aangereikt om deze patronen te herkennen en te doorbreken, met speciale aandacht voor hoe herstel kan plaatsvinden door het versterken van mentaliseren en het opbouwen van veilige relaties.

Patrick onderbouwt zijn verhaal met recente wetenschappelijke studies.

Workshop: Introductie tot MBT-TF – Trauma-Focused Mentalization-Based Treatment

Door: Anthony Bateman
Taal: Engels

In deze interactieve workshop introduceert Anthony Bateman de nieuwe module MBT-TF, een trauma-georiënteerde uitbreiding van Mentalization-Based Treatment. MBT-TF is ontwikkeld voor cliënten met complexe traumageschiedenis. Het kan als een add-on module gegeven worden, of als stand-alone.

De workshop biedt een beknopt maar diepgaand overzicht van:

• De inhoudelijke opbouw van MBT-TF
• De klinische rationale achter trauma-georiënteerd mentaliseren
• Concrete oefeningen uit de module die direct toepasbaar zijn in de praktijk
• Een blik op de eerste, voorzichtige onderzoeksresultaten over effectiviteit en toepasbaarheid

Workshop: MBT-F en verwerken van trauma binnen het gezin

Door Lidewij Gerits

Gezonde relaties vormen een belangrijke beschermende factor bij stress en dragen bij aan herstel na trauma (B. Perry). Een goed functionerend gezinssysteem kan daarom een cruciale rol spelen in de ontwikkeling van jongeren die geconfronteerd worden met traumatische ervaringen. Tegelijkertijd ervaren veel adolescenten terughoudendheid om hun belevingen te delen met ouders – zeker wanneer het trauma (deels) binnen de gezinsrelaties heeft plaatsgevonden. In deze workshop onderzoeken we welke factoren bepalen of jongeren hun ervaringen bespreekbaar maken en hoe professionals dit proces kunnen ondersteunen. Vanuit een ontwikkelingsperspectief, gehechtheidskader en systeemvisie wordt een kader geboden om gesprekken met jongeren en hun gezinnen vorm te geven. Vanuit een mentaliserend en systemisch perspectief ontvangen deelnemers concrete aanknopingspunten om deze vaak complexe interacties zorgvuldig te begeleiden.

Workshop: Embodied Mentalizing Herzien: Lichaamsgerichte Interventies als verrijking van het MBT-interventiespectrum

Door: Dawn Bales / Peter Bleumer / Saskia Knapen

Soms reageert het lichaam zo snel dat cliënten overweldigd raken (psychische equivalentie modus) of dissociëren (pretend modus) nog vóórdat een interventie kan plaatsvinden. Daarnaast kunnen houding en non-verbale communicatie—grotendeels gevormd door gehechtheidsgeschiedenis—een diepgaande invloed hebben op interacties en relaties, nog voordat er woorden zijn gesproken.

In deze workshop verkennen we het belang van het integreren van lichaamsgerichte interventies binnen MBT. Aan de hand van theoretische uitleg en ervaringsgerichte oefeningen krijgen deelnemers inzicht in hoe deze interventies het mentaliseren en de therapeutische effectiviteit kunnen versterken.

Workshop: Onze cliënten zijn ook ouders – impact van gehechtheidstrauma op de kinderen

Door: Liesbet Nijssens

In deze workshop staat het versterken van ouderlijk mentaliseren centraal als sleutel tot het doorbreken van intergenerationele trauma’s. Ouders met een voorgeschiedenis van gehechtheidstrauma lopen een verhoogd risico om – vaak onbedoeld – patronen van emotionele onveiligheid door te geven aan hun kinderen. Deelnemers onderzoeken hoe zij bij cliënten oog kunnen hebben voor de positie van kinderen van ouders met gehechtheidstrauma en leren praktische strategieën om ouderlijk mentaliseren te ondersteunen. Er wordt stilgestaan bij de dynamiek van intergenerationeel trauma en de manier waarop vroegkinderlijke ervaringen van ouders hun opvoedingsstijl beïnvloeden. De kernboodschap is dat versterking van ouderlijk mentaliseren niet alleen de ouder-kindrelatie verdiept, maar ook bijdraagt aan veerkracht en veilige relaties in volgende generaties. Met theorie, casuïstiek en interactieve oefeningen ontvangen deelnemers direct toepasbare handvatten voor hun eigen praktijk.

Workshop: MBT-K bij kinderen met ontwikkelingstrauma – een casuspresentatie

Door: Nicole Muller

Ontwikkelingstrauma verwijst naar langdurige en meervoudige traumatische ervaringen in de vroege levensfase, vaak binnen de ouder-kindrelatie, zoals ernstige verwaarlozing of misbruik. Hoewel dit meestal wordt beschreven in termen van falende ouderlijke beschikbaarheid, is het van belang om ook bredere sociale en culturele factoren mee te nemen. Steun vanuit de gemeenschap, sociale cohesie en externe hulpbronnen kunnen namelijk het vermogen van ouders versterken om een veilige context voor hun kinderen te creëren. In deze workshop staat de MBT-K behandeling van kinderen met ontwikkelingstrauma centraal. Aan de hand van een casus uit de klinische praktijk wordt stilgestaan bij de impact van trauma op epistemisch vertrouwen en op de bouwstenen van het vermogen tot mentaliseren. Daarnaast worden de implicaties voor behandeling besproken, met specifieke aandacht voor het aanpassen van MBT-interventies aan de behoeften van getraumatiseerde kinderen en hun verzorgers.

Workshop: Intimiteit en seksualiteit vanuit een mentaliserend perspectief

Door: Meine Bosma-Bleeker

Nabijheid kan voor cliënten met een voorgeschiedenis van gehechtheidstrauma spanning oproepen, en seksualiteit wordt dan vaak eerder ervaren als bron van verwarring of vermijding dan van plezier en verbinding. Binnen het MBT-model wordt seksuele lust erkend als een vorm van affectregulatie, maar in de klinische praktijk blijft dit thema vaak onderbelicht. In deze workshop staat de relatie tussen gehechtheidstrauma, verminderd mentaliseren en seksuele problematiek centraal. Seksueel plezier wordt hierbij benaderd als een klinische uiting van effectief mentaliseren, affecttolerantie en epistemisch vertrouwen. Aan de hand van theorie en casuïstiek verkennen we drie thema’s:

1. Seksueel plezier als maat voor affectregulatie en epistemisch vertrouwen.
2. De impact van gehechtheidstrauma op seksuele ontwikkeling en functioneren.
3. MBT-interventies rond seksualiteit, zoals psycho-educatie en het expliciet mentaliseren van seksuele narratieve.

Deelnemers ontvangen praktische handvatten om seksualiteit te benutten als ingang tot herstel van verbinding – met het lichaam, de ander en het eigen erotische zelf.